Terugblik VCA jaarcongres 2016

VCA in de 21e eeuw. Het is 11 oktober en meer dan honderd bezoekers laten zich tijdens het 11e VCA jaarcongres informeren over de toekomst van VCA en veiligheid.

De toekomst van veiligheidskundig Nederland is ook aanwezig op het congres, en wel door deelname van twee vertegenwoordigers van de young NVVK: Tobias Jansen en Sander Kraaijenbrink. Aanleiding is hun project De veiligheidskundige anno 2035.

Van links naar rechts: Pieter Diehl, Tobias Jansen en Sander Kraaijenbrink

Met een kort interview door dagvoorzitter Pieter Diehl openen zij het VCA Café, waarna vervolgens jonge en oudere veiligheidskundigen met elkaar in discussie gaan over de volgende stellingen:
I. Wat moet er veranderen in de VCA om mee te kunnen in de eenentwintigste eeuw?
II. Het VCA kan je gebruiken voor het verbeteren van veiligheidsgedrag.
III. De veiligheidskundige moet een techneut zijn.

De veiligheidsparadox en apestreken
In het plenaire ochtendprogramma is er aandacht voor de ontwikkelingen in de VCA en (veiligheids)trends. Big data, amerikanisering, toezicht en inspectie met drones, toenemende claimcultuur, het zijn enkele begrippen die voorbij komen en waar we in de toekomst meer mee te maken gaan krijgen.

Onze omgeving verandert continu en daarop anticiperen wij. Helaas niet altijd met succes. Want we willen onze omgeving graag beheersen met regels en protocollen. Vooral als het gaat om veiligheid is dat een veel voorkomende reactie, legt hoogleraar Ira Helsloot uit. Er gebeurt een incident en de eerste reflex is om nieuwe regels te bedenken waardoor dat nooit meer kan gebeuren. De paradox is dat het daardoor soms juist onveiliger wordt.

Dat brengt ons bij misschien wel de belangrijkste veiligheidscomponent, of beter gezegd de grootste risicofactor: het menselijke gedrag. Bioloog Patrick van Veen laat herkenbare en daardoor hilarische voorbeelden zien van het gedrag van apen. Hij legt haarfijn uit waarom we de oplossingen van problemen en uitdagingen zoeken in systemen, regelgeving en procedures en welke apestreken we uithalen op het werk.

Apestreken en apekooien zijn overigens heel functioneel. Elkaar vlooien, lees aandacht geven, zorgt voor onderling vertrouwen op de werkvloer. Dé smeerolie om werkprocessen goed te laten verlopen. Kinderen, onze medewerkers in de toekomst, zouden veel meer moeten apekooien. Door onze obsessie met veiligheid laten we kinderen veel te weinig risico’s nemen. Hierdoor leren ze niet uit ervaring wanneer er gevaar dreigt, een vaardigheid die niet alleen voor een veiligheidskundige van belang is.

Patrick had, net als de andere sprekers, praktische tips waarmee de veiligheidskundige na 11 oktober zijn voordeel kan doen. Te weten: