Hoe zorg je dat mensen zich veilig gedragen?

Gedrag is een essentieel, maar moeilijk aspect van veiligheid op de werkvloer. Bedrijven doen van alles om veilig werken te borgen: toolboxmetingen, RI&E, TRA’s, PBM’s en ga maar door. Toch gebeuren er nog altijd teveel ongevallen. Vaak door menselijk handelen.

Daarom stond het VCA Congres voor een groot deel in het teken van gedrag. “Verbind top en werkvloer met elkaar. Dat is het begin van de oplossing. Je moet elkaar begrijpen”, zegt docent Integrale Veiligheid Steven van der Minne van de Avans Hogeschool.

Relaties

Als je niet investeert in relaties loop je al snel tegen strubbelingen aan, waarschuwt hij. “Bij discussies over veiligheid praten mensen vaak langs elkaar heen. Zij verschuilen zich achter procedures, de papieren tijgers.”

“Zet hen in hun kracht”, benadrukt hij. “Het draai om de mens. Faciliteer personen in wat ze doen en probeer zo weinig mogelijk te sturen. Bouw het systeem om de mens heen.”

Lange adem

Cultuurveranderingen duren heel erg lang, benadrukt universitair docent Jop Groeneweg van de Universiteit Leiden. Het is een traject van jaren, ook al denken veel bedrijven dat ze al snel een ommezwaai kunnen maken. "De tijd die het kost om te veranderen, is gemiddeld langer dan een lifespan van een manager."

Bovendien moet een bedrijf bereid zijn om te investeren. Hij noemt het "treurig dat geld nog steeds een rol speelt" in veilig werken. "Veiligheid is dermate belangrijk dat organisaties daar ruim middelen voor beschikking moeten stellen." Ook moet een bedrijf zich goed bedenken waarom een ommeslag belangrijk is. "Ik ken geen bedrijven die tot in het diepste van hun vezels op het waarom zitten."

Meer dan een kunstje

Een goede veiligheidsscore telt mee in het verkrijgen van een project, maar dat moet niet het uitgangspunt zijn. Met alleen een veiligheidscultuurladder ben je er niet. Het certificeringsniveau is sowieso altijd hoger dan het gevoelsniveau, zegt Groeneweg. "Veiligheid is meer dan een kunstje om een opdracht te halen. Dan krijg je een ontkoppeling tussen perceptie en score op audit. Dan is het een kunstje."

Er moet veel meer gebeuren. "VCA en cultuurladder ziet men als complementair. Beide hebben niet de waarheid in pacht. Samen geven zij veiligheid."

Luisteren

Luister naar werknemers. "Als je alleen maar denkt aan vinkjes, dan raak je de mensen kwijt. Werknemers moeten worden gehoord. Als zij zich wel gehoord en gezien voelen dan hebben ze het idee dat ze een onderdeel zijn van een verbetertraject."

Hij besluit. "Veiligheid is leuk. Een van de meest interessante onderwerpen om mee aan de slag te gaan."

.

Programma van de dag

Op het congres waren meerdere sprekers en werksessies. Dit was het programma:

• Papieren tijgers zijn uiterst brandbaar door mr. Steven van der Minne
• VCA in relatie tot de cultuurladder door dr. Jop Groeneweg
• Marcel Wilders over VCA en de RI&E
• Mini-college VCA en gedrag: op zoek naar de diepere laag
• 6 verschillende waarvan u er 3 kunt bijwonen
  • Milieu in de VCA
  • Het maken van een goede TRA.
  • Privacy versus veiligheid
  • Hoe kunt u een goede toolbox geven?
  • V&G Plan en elektrische risico’s
  • Werkplekinspecties en observaties